C - Đô Ấp Hoa Hạ
16 Cửu châu Vũ tích
1 2 3 4 5 |
九州禹跡,百郡秦并 嶽宗恆岱,禪主云亭 雁門紫塞,雞田赤城 昆池碣石,鉅野洞庭 曠遠緜邈,巖岫杳冥 |
Cửu châu Vũ tích, bách quận Tần tịnh. Nhạc Tông Hằng Đại, thiện chủ Vân Đình. Nhạn Môn tử tái, Kê Điền xích thành. Côn Trì Kiệt Thạch, Cự Dã Động Đình. Khoáng viễn miên mạc, nham tụ yểu minh. |
- Chín Châu điều có dấu tích của vua Vũ; nhà Tần hợp nhất trăm quận.
- Núi cao lớn nhất là Thái Sơn còn gọi là Đại Tông, Đại Nhạc. Các vị vua truyền ngôi làm lễ ở núi Vân Sơn và Đình Sơn.
- Thành Nhạn môn có màu tím là đất hiểm yếu ngoài biên giới; Dịch trạm biên cương ở Kê Điền là thành màu đỏ.
- Hồ Điền Trì ở Côn Minh, núi Kiệt Thạch; đầm Cự Dã, hồ Động Đình
- Mênh mong, sâu thẩm, dài dằn dặc và xa tít; Ngọn núi cao ngất hiểm trở, hang núi thâm u, mờ mịt, sâu xa.
15 Tấn Sở canh bá
1 2 3 4 5 |
晉楚更霸,趙魏困橫 假途滅虢,踐土會盟 何遵約法,韓弊煩刑 起翦頗牧,用軍最精 宣威沙漠,馳譽丹青 |
Tấn Sở canh bá, Triệu Ngụy khốn hoành Giả đồ diệt Quắc, tiễn thổ hội minh Hà Tuân ước pháp, Hàn tệ phiền hình Khởi Tiễn Pha Mục, dụng quân tối tinh Tuyên uy sa mạc, trì dự đan thanh |
- Tấn, Sở thay nhau xưng bá; Triệu, Ngụy bị vây khốn bởi thuyết Liên Hoành
- Mượn đường diệt nước Quắc; giẫm đạp lên nhau để dành đất, phân chia cương vực rồi gặp nhau cùng thề.
- Tiêu Hà dựa theo chế định lập ra pháp luật; Hàn Phi sầu lo về hình pháp mà mình đặt ra.
- Bạch Khởi, Vương Tiễn, Liêm Pha, Lý Mục là những người giỏi quân đội nhất.
- Oai quyền truyền rộng khắp nơi, đến tận miền sa mạc, tiếng tăm vang khắp thiên hạ; công trạng được lưu trong sử sách.
14 Sách công mậu thật
1 2 3 4 5 6 |
策功茂實,勒碑刻銘 磻溪伊尹,佐時阿衡 奄宅曲阜,微旦孰營 桓公匡合,濟弱扶傾 綺迴漢惠,說感武丁 俊乂密勿,多士寔寧 |
Sách công mậu thật, lặc bi khắc minh. Bàn Khê Y Duẫn, tả thời a hành. Yểm trạch Khúc Phụ, vi Đán thục doanh. Hoàn Công khuông hiệp, tế nhược phù khuynh. Ỷ hồi Hán Huệ, thuyết cảm Vũ Đinh. Tuấn nghệ mật vật, đa sĩ thật nịnh. |
- Công lao, sự nghiệp của những người tài giỏi được ghi vào sách một cách chân thật; tạc bia để lại, ghi nhớ không quên.
- Chuyện trên sông Bàn Khê, chuyện ông Y Doãn; phụ giúp triều đình làm chức đại quan chấp chánh.
- Nước Yểm ở đất Khúc Phục, chẳn phải là Cơ Đán thì ai có thể cai quản được?
- Hoàn Công cứu giúp và tập hợp chư hầu; giúp đỡ nước yếu và phù trợ nhà Chu khi bị nguy ngập.
- Ỷ Lý trở lại triều đình mà Hán Huệ được giữ ngôi; truyền thuyết Vũ Đinh cảm mộng thấy hiền thần.
- Người tài giỏi kế tiếp thay nhau yên định thiên hạ; nhiều kẻ sĩ sống một đời chân thật, yên ổn.
13 Phủ la tương tướng
1 2 3 4 |
府羅將相,路俠槐卿 戶封八縣,家給千兵 高冠陪輦,驅轂振纓 世祿侈富,車駕肥輕 |
Phủ la tương tướng, lộ hiệp hòe khanh. Hộ phong bát huyện, gia cấp thiên binh. Cao quan bồi liễn, khu cốc chấn anh. Thế lộc xỉ phú, xa giá phì khinh. |
- Trong dinh thự đông đảo tướng lĩnh; Phía ngoài đường có nhiều người nghĩa hiệp, quan chức, khách khanh.
- Mỗi hộ quan được phong tám huyện, mỗi nhà nuôi đủ một ngàn binh.
- Đội mũ cao, đi bằng xe có người phụ tá, có người ruổi ngựa, có người đẩy xe, dừng xe, có người nắm dây dàm.
- Bổng lộc to lớn, dồi dào. Xe cộ có loại lớn rộng, có loại tầm thường.
12 Tứ diên thiết tịch
1 2 3 4 5 |
肆筵設席,鼓瑟吹笙 升階納陛,弁轉疑星 右通廣內,左達承明 既集墳典,亦聚羣英 杜稾鍾隸,漆書壁經 |
Tứ diên thiết tịch, cổ sắt xuy sanh. Thăng giai nạp bệ, biện chuyển nghi tinh. Hữu thông Quảng Nội, tả đạt Thừa Minh. Ký tập phần điển, diệc tụ quần anh. Đỗ cảo Chung lệ, tất thư bích kinh. |
- Yến tiệc bày ra trên chiếu; khua trống đánh đàn sắt, thổi sênh cùng ca múa.
- Các bậc thềm dọc hai bên dẫn lên bệ vua ngồi, quan nhỏ đi lại bên dưới.
- Bên phải thông đến điện Quảng Nội; bên trái dẫn đến điện Thừa Minh.
- Có tập sách tam phần ngũ điển; có giữ sách vỡ của các vị anh tài kiệt suất.
- Chữ Thảo (cảo) của họ Đỗ, chữ Lệ của học Chung; Còn có quyển kinh viết trên thẻ tre xưa dấu trong tường.
11 Đô ấp Hoa Hạ
1 2 3 4 5 |
都邑華夏,東西二京 背邙面洛,浮渭據涇 宮殿盤鬱,樓觀飛驚 圖寫禽獸,畫綵仙靈 丙舍傍啟,甲帳對楹 |
Đô ấp Hoa Hạ, đông tây nhị kinh Bội Mang diện Lạc, phù Vị cứ Kính Cung điện bàn uất, lâu quan phi kinh Đồ tả cầm thú, họa thải tiên linh Bính xá bàng khải, giáp trướng đối doanh |
- Đất kinh đô có hai kinh là Đông và Tây.
- Đông kinh lưng dựa núi Mang, mặt hướng ra sông Lạc; Tây Kinh trước mặt là sông Vị, sau lưng là sông Kính
- Cung điện quanh co sầm uất, lâu đài cao ngút khiến người ta sợ hãi.
- Hình vẽ miêu tả loài vật, tranh màu vẻ các vị tiên và thần linh.
- Đền thờ phụ ở hai bên, bức trướng (màn) treo ở bên ngoài hướng về phía các cột điện cao lớn.