第九章

Đệ Cửu Chương

聖治

Thánh Trị

1

曾子曰：

敢問聖人之德，

無以加於孝乎？

子曰：

天地之性，人為貴。

人之行，莫大於孝，

孝莫大於嚴父，

嚴父莫大於配天，

則周公其人也。

昔者周公郊祀后稷

以配天，宗祀文王於

明堂以配上帝，

是以四海之內

各以其職來助祭。

 2

夫聖人之德，

又何以加於孝乎？

故親生之膝下，

以養其父母日嚴。

聖人因嚴以教敬，

因親以教愛。

聖人之教，不肅而成，

其政不嚴而治，

其所因者本也。

父子之道，天性也，

君臣之義也。

父母生之，續莫大焉；

君親臨之，厚莫重焉。

故不愛其親，而愛他人者，

謂之悖德；

不敬其親，而敬他人者，

謂之悖禮。

以順則逆，民無則焉，

不在於善，而皆在於兇德；

雖得之，君子不貴也。

 3

君子則不然，

言思可道，行思可樂，

德義可尊，作事可法，

容止可觀，進退可度，

以臨其民，

是以其民畏而愛之，

則而象之。

故能成其德教，

而行其政令。

《詩》云：

            淑人君子，

            其儀不忒。

Tăng tử viết:

Cảm vấn thánh nhân chi đức,

vô dĩ gia ư hiếu hồ ?

Tử viết:

Thiên địa chi tính, nhân vi quý.

Nhân chi hành, mạc đại ư hiếu,

hiếu mạc đại ư nghiêm phụ,

nghiêm phụ mạc đại ư phối thiên,

tắc Chu Công kì nhân dã.

Tích giả Chu Công giao tự Hậu Tắc

dĩ phối thiên, tông tự Văn Vương ư

minh đường dĩ phối thượng đế,

thị dĩ tứ hải chi nội

các dĩ kì chức lai trợ tế.

Phu thánh nhân chi đức,

hựu hà dĩ gia ư hiếu hồ?

Cố thân sinh chi tất hạ,

dĩ dưỡng kì phụ mẫu nhật nghiêm.

Thánh nhân nhân nghiêm dĩ giáo kính,

nhân thân dĩ giáo ái.

Thánh nhân chi giáo, bất túc nhi thành,

kì chánh bất nghiêm nhi trì,

kì sở nhân giả bổn dã.

Phụ tử chi đạo, thiên tính dã,

quân thần chi nghĩa dã.

Phụ mẫu sinh chi, tục mạc đại yên;

Quân thân lâm chi, hậu mạc trọng yên.

Cố bất ái kì thân, nhi ái tha nhân giả,

vị chi bội đức;

Bất kính kì thân, nhi kính tha nhân giả,

vị chi bội lễ.

Dĩ thuận tắc nghịch, dân vô tắc yên,

bất tại ư thiện, nhi giai tại ư hung đức;

Tuy đắc chi, quân tử bất quý dã.

Quân tử tắc bất nhiên,

ngôn tư khả đạo, hành tư khả nhạc,

đức nghĩa khả tôn, tác sự khả pháp,

dung chỉ khả quan, tiến thối khả độ,

dĩ lâm kì dân,

thị dĩ kì dân úy nhi ái chi,

tắc nhi tượng chi.

Cố năng thành kì đức giáo,

nhi hành kì chánh lệnh.

“Thi” vân:

            Thục nhân quân tử,

            kì nghi bất thắc.