a) Tứ Hợp Thể Tự

Tự Học 自學‎ > ‎Phụ Lục 附錄‎ > ‎3 - Kết cấu chữ Hán*‎ > ‎

I - Nội Ngoại Hình

Kết cấu nội ngoại hình hay còn gọi là kết cấu bao rất thông dụng. Cấu tạo này gồm hai thành phần: một bộ thủ làm thành phần bao ngoài (2, 3 hoặc 4 mặt) và phần thứ hai là một bộ thủ hay các nét khác ở bên trong.

Bộ Thủ có kết cấu bao

Theo cấu tạo nội ngoại hình ta có các bộ thủ sau:

TT	Số Nét	Bộ Thủ		Bính âm	Hán việt	Nghĩa
95	[4]	斤		Jīn	Cân	Cái rìu
96	[4]	爪	爫	Zhǎo	Trảo	Móng chân loài cầm thú
97	[5]	瓜		Guā	Qua	Cây dưa
98	[7]	辰		Chén	Thìn	Buổi sớm, chi thứ 5
99	[6]	虍		Hu	Hô	Vằn trên long cọp
100	[11]	麻		Má	Ma	Cây gai
101	[11]	鹿		Lù	Lộc	Con hươu
102	[6]	臣		Chén	Thần	Bầy tôi
103	[10]	馬		Mǎ	Mã	Ngựa
104	[4]	月		Yuè	Nguyệt	Mặt trăng
105	[6]	舟		Zhōu	Châu	Thuyền
106	[5]	用	甩	Yòng	Dụng	Dùng, sử dụng
107	[5]	禸		Róu	Nhựu	Dấu chân thú vất
108	[6]	网	冈罒	Wǎng	Võng	Cái lưới
109	[6]	肉	月	Ròu	Nhục	Thịt
110	[8]	雨		Yǔ	Vũ	Mưa
111	[6]	而		Ér	Nhi	Mà
112	[6]	襾	西覀	Yà	Á	Trùm
113	[9]	風		Fēng	Phong	Gió
114	[5]	瓦		Wǎ	Ngoã	Ngói
115	[6]	艮		Gěn	Cấn	Bền, vững
116	[5]	甘		Gān	Cam	Vị ngọt
117	[6]	耳		Ěr	Nhĩ	Lỗ tai
118	[4]	毋		Wú	Vô	Chứ nên, đừng
119	[6]	臼		Jiù	Cữu	Cái cối
120	[3]	囗		Wéi	Vi	Vòng, vây quanh
121	[3]	口		Kǒu	Khẩu	Cái miệng
122	[4]	日		Rì	Nhật	Mặt trời
123	[5]	目		Mù	Mục	Con mắt
124	[6]	自		Zì	Tự	Từ khi
125	[4]	曰		Yuē	Viết	Nói, rằng
126	[5]	白		Bái	Bạch	Màu trắng
127	[5]	田		Tián	Điền	Ruộng
128	[7]	酉		Yǒu	Dậu	Chi thứ mười
129	[8]	面	靣	Miàn	Diện	Khuôn mặt
130	[11]	鹵		Lǔ	Lỗ	Đất mặn
131	[5]	皿		Mǐn	Mãnh	Chén dĩa
132	[6]	血		Xuè	Huyết	Máu

II - Tịnh Liệt Hình

Bộ thủ có kết cấu Tịnh liệt hình

Nhìn và hình thể và các nét cấu tạo thành các bộ thủ dưới đây chúng ta sẽ dễ dàng xác nhận đây là những Bộ thủ được các cổ nhân sáng tạo theo kết cấu Tịnh liệt.

TT	Số Nét	Bộ Thủ		Bính âm	Hán việt	Nghĩa
133	[2]	儿		R	Nhân	Người
134	[4]	比		Bǐ	Tỉ	So sánh
135	[6]	竹		Zhú	Trúc	Cây tre
136	[6]	行		Xíng	Hành	Làm, đi
137	[8]	隹		Zhui	Chủy	Chim đuôi ngắn
138	[6]	羽		Yǔ	Vũ	Lông chim
139	[6]	舛		Chuǎn	Suyễn	Sai trái, lỗi
140	[6]	艸	艹	Căo	Thảo	Cỏ
141	[10]	髟		Biao	Tiêu (Bưu)	Tóc dài
142	[8]	門		Mén	Môn	Cửa
143	[10]	鬥		Dòu	Đấu	Tranh đấu, đua
144	[13]	鼓		Gǔ	Cổ	Trống
145	[16]	龍		Lóng	Long	Con rồng

III - Thượng Hạ Hình

Bộ thủ có kết cấu Thượng hạ hình

Sự sắp xếp các bộ thủ theo kết cấu chữ viết mang tính tương đối. Căn cứ để sắp xếp là dự theo sự phối hợp giữa bộ thủ đã giới thiệu ở các bài về 8 nét cơ bản hoặc dựa vào vị trí viết các nét bổ sung thêm vào bổ thủ đã biết.

TT	Số Nét	Bộ Thủ		Bính âm	Hán việt	Nghĩa
146	[4]	欠		Qiàn	Khiếm	Thiếu
147	[5]	穴		Xué	Huyệt	Cái hang
148	[5]	石		Shí	Thạch	Hòn đá
149	[4]	无	旡	Wú	Vô	Không
150	[5]	玄		Xuán	Huyền	Màu đen huyền
151	[6]	糸	糹	Mì	Mịch	Sợi tơ nhỏ
152	[5]	示	礻	Shì	Thị, Kỳ	Bảo, Thần đất
153	[4]	支		Zhī	Chi	Cành cây
154	[4]	攴	攵	Pu	Phộc	Đánh nhẹ
155	[4]	爻		Yáo	Hào	Hào trong kinh dịch
156	[4]	殳		Shū	Thù	Gây tre dùng làm vũ khí
157	[6]	至		Zhì	Chí	Đến
158	[6]	舌		Shé	Thiệt	Cái lưỡi
159	[7]	谷		Gǔ	Cốc	Hang, khe núi
160	[7]	豆		Dòu	Đậu	Cây đậu
161	[7]	辛		Xīn	Tân	Cay
162	[9]	音		Yīn	Âm	Tiếng
163	[8]	青	靑	Qīng	Thanh	Xanh
164	[8]	阜	阝	Fù	Phụ	Gò đất
165	[9]	韋		Wéi	Vi	Da mềm
166	[8]	金	釒,钅	Jīn	Kim	Vàng
167	[9]	食	飠	Shí	Thực	Ăn
168	[9]	香		Xiāng	Hương	Mùi thơm
169	[10]	骨		Gǔ	Cốt	Xương
170	[10]	高	髙	Gāo	Cao	Cao (trái với thấp)
171	[10]	鬯		Chàng	Sưởng (Siểng)	Rượu thơm
172	[10]	鬲		Gé	Cách/Lịch	Một loại nồi có giang ra
173	[7]	邑	阝	Yì	ấp	ấp
174	[6]	色		Sè	Sắc	Màu sắc
175	[7]	角		Jiǎo	Giác	Sừng, góc
176	[11]	魚		Yú	Ngư	Loại cá
177	[11]	鳥		Niǎo	Điểu	Loài chim
178	[7]	見		Jiàn	Kiến	Thấy
179	[7]	貝		Bèi	Bối	Con sò, vật quí báu
180	[9]	頁		Yè	Hiệt	Cái đầu, trang giấy
181	[9]	首		Shǒu	Thủ	Đầu
182	[12]	黃		Huáng	Hoàng/Huỳnh	Vàng
183	[13]	鼠		Shǔ	Thử	Con chuột
184	[7]	里		Lǐ	Lý	Làng sớm, dặm đường
185	[12]	黑	黒	Hēi	Hắc	Màu đen
186	[14]	鼻		Bí	Tị (tỉ)	Cái mũi
187	[10]	鬼		Guǐ	Qủy	Ma quỉ
188	[7]	言		Yán	Ngôn	Nói
189	[17]	龠		Yuè	Dược (thược)	ống sáo ba lổ
190	[11]	麥	麦	Mài	Mạch	Lúa mạch
191	[12]	黍		Shǔ	Thử	Lúa nếp
192	[13]	鼎		Dǐng	Đỉnh	Cái vạc
193	[15]	齒		Chǐ	Xỉ	Cái răng

IV - Liên Thể Hình

Khi gặp loại chữ này ta rất khó nhận biết nét thuận, không biết cần bắt đầu nét nào đầu tiên. Các nét có thể đang xen qua lại hoặc thứ tự viết không tuân theo qui tắc bút thuận nữa. Cấu trúc Liên thể hình có thể mô tả bằng hai hình thức sau:

Bộ thủ có kết cấu Liên thể hình

Dưới đây là các bộ thủ còn lại trong 214 bộ chữ Hán có kết cấu Liên thể hình

TT	Số Nét	Bộ Thủ		Bính âm	Hán việt	Nghĩa
194	[3]	巾		Jīn	Cân	Cái khăn
195	[4]	止		Zhǐ	Chỉ	Nghỉ, đừng
196	[6]	缶		Fǒu	Phẫu	Đồ sành sứ
197	[6]	虫		Chóng	Trùng	Sâu, trùng
198	[7]	車		Chē	Xa	Xe
199	[9]	革		Gé	Cách	Da thuộc
200	[6]	聿	肀	Yù	Duật	Cây bút
201	[8]	隶		Lì	Đãi	Kịp
202	[5]	疋		Pĭ	Sơ	Cái chân
203	[7]	足		Zú	Túc	Chân
204	[7]	走	赱	Zǒu	Tẩu	Chạy
205	[5]	皮		Pí	Bì	Da
206	[7]	辵	辶	Chuò	Sước	Thoắt đi thoắt dừng lại
207	[7]	身		Shēn	Thân	Thân mình
208	[6]	老	考耂	Lǎo	Lão	Già
209	[7]	赤		Chì	Xích	Màu đỏ
210	[12]	黹		Zhǐ	Chỉ	May áo
211	[14]	齊		Qí	Tề	Bằng, đều, không so le
212	[9]	飛		Fēi	Phi	Bay
213	[13]	黽		Mǐn	Mãnh	Con ếch
214	[17]	龜		Guī	Quy	Con rùa

Comments

Cổ Hán Văn 古漢文